Czy mam problem z niskim poczuciem własnej wartości?
Problem niskiej samooceny w obecnych czasach jest jednym z najczęściej wymienianych przyczyn niezadowolenia ze swojego życia oraz braku poczucia czerpania satysfakcji z sukcesów zawodowych oraz osobistych. W epoce, gdzie na każdym kroku spotykamy się z eksponowaniem sukcesów oraz idealnego ciała nie trudno postawić sobie pytanie, czy ja jestem wartościowy lub atrakcyjny? Naturalną konsekwencją konfrontacji z takimi treściami jest szukanie w nas tego co sprawia, że czujemy się wartościowi oraz cenieni przez innych. Jest to naturalny proces, który pozwala nam radzić sobie w sytuacji, gdy nasza samoocena została zagrożona. Kiedy, więc możemy mówić o trudnościach z poczuciem niskiej wartości?
„Nie jesteś urodzony jako zwycięzca, nie jesteś urodzony jako przegrany.
Jesteś urodzony jako wybierający.”
~ Nelson Mandela
Co sprawia, że czujemy się gorsi od innych?
Nie będzie chyba niespodzianką, jak powiem że jedną z głównych przyczyn niskiego poczucia wartości jest surowa, nadmierna i wszechobecna samokrytyka. Mechanizm ten występuje u każdego z nas i spełnia funkcję adaptacyjną ponieważ, pozwala nam określić czy nasze zachowanie odpowiada ogólnie przyjętym standardom. Jednak w sytuacji, kiedy proces ten dotyczy każdego drobiazgu oraz przejawia się w większości aspektów naszego życia, a także cechuje się skrajną krytyką i koncentrowaniem się jedynie na negatywnych aspektach naszej osoby, sprawia, iż czujemy się sparaliżowani i nie jesteśmy w stanie realizować ważnych dla nas celów życiowych.
Proces ten tworzy błędne koło i jeszcze bardziej nasila nasz samokrytycyzm. Przejawem niskiego poczucia wartości często jest również lęk przed oceną ze strony innych oraz obawa, że nie sprostamy oczekiwaniom. W takich sytuacjach naszą surową samoocenę przypisujemy innym i odbieramy ją tak jakby jej źródło było na zewnątrz, w innej osobie. Innym objawem, który również jest często zgłaszany przez pacjentów to nieustanne porównywanie się do innych oraz podważanie tego co świadczy o naszej indywidualności, a więc tych aspektów nas, które sprawiają, że jesteśmy ocenianych przez innych jako atrakcyjne oraz ciekawe osoby.
Kiedy należy szukać pomocy?
Głównym kryterium diagnostycznym jest utrata zdolności do realizowania swoich potrzeb w ważnych obszarach życiach, którym towarzyszy silne poczuciu lęku oraz cierpienia. Przejawem tego będą na przykład zahamowania oraz trudności w rozpoczęciu lub ukończeniu studiów, problemy z podjęciem pracy, trudności w rozpoczęciu związku oraz problemy związane z życiem seksualnym. Bardzo często u osób cierpiących na niskie poczucie wartości występują stany depresyjne, myśli samobójcze, nadużywanie alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych a w skrajnych przypadkach osoby takie podejmują również próby samobójcze. Takie zachowania są próbami radzenia sobie z silnym lękiem oraz cierpieniem, który w skrajnych sytuacjach jest nie do zniesienia. Silne poczucie wstydu, które towarzyszy takim osobom powoduje, że wycofują się one z życia społecznego i z trudnością szukają pomocy. Internet dostarcza wielu „złotych rad”, jak radzić sobie z niskim poczuciem wartości, można tu wymienić chociażby różnego rodzaju szkolenia z zakresu samodoskonalenia, diety czy ćwiczenia fizyczne, które maja polepszyć nasze ogólne samopoczucie. Trzeba jednak pamiętać, że długotrwałe utrzymywanie się wspomnianych objawów pomimo podjętych przez nas samodzielnych prób radzenia sobie z niskim poczuciem wartości wymaga profesjonalnej pomocy. Pomimo możliwości pojawiania się lepszych okresów funkcjonowania oraz dobrego samopoczucia zrezygnowanie z szukania profesjonalnej pomocy będzie prowadzić do utrzymywania się źródła problemu i pogłębiania się objawów.
Co oferuje terapia?
Psychoterapia gwarantuje obszar, stwarzający poczucie bezpieczeństwa, akceptacji oraz wysłuchania. Korzystając z pomocy psychoterapii pacjent może być pewien, że zostanie wysłuchany bez poczucia bycia ocenianym. Zgłaszane przez niego problemy spotkają się z empatią oraz zrozumieniem. Profesjonalna pomoc zapewnia anonimowość oraz poufność zgłaszanych przez pacjenta problemów. Osoby korzystające z pomocy psychoterapii bardzo często po raz pierwszy mogą doświadczyć empatii i akceptacji opowiadając o aspektach ich życia, które wcześniej wywoływało silne poczucie wstydu i które były dla nich tematem tabu. Psychoterapia, w której głównym problem jest niskie poczucie wartości koncentruje się na pracy nad nadmierną samokrytyką oraz nierealistycznym odbiorze siebie oraz innych osób. Pozytywne rezultaty terapii pozwalają na realizację ważnych dla nas celów życiowych oraz na czerpanie satysfakcji i radości z życia.